Ustawa o Strażach Gminnych (Miejskich):
Art. 11. 1. Do zadań Straży należy w szczególności:
1) ochrona spokoju i porządku w miejscach publicznych;
2) czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu drogowego ? w zakresie określonym w przepisach o ruchu drogowym;
2a) kontrola publicznego transportu zbiorowego ? w zakresie określonym w art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 5, poz. 13 i Nr 228, poz. 1368);
3) współdziałanie z właściwymi podmiotami w zakresie ratowania życia i zdrowia obywateli, pomocy w usuwaniu awarii technicznych i skutków klęsk żywiołowych oraz innych miejscowych zagrożeń;
4) zabezpieczenie miejsca przestępstwa, katastrofy lub innego podobnego zdarzenia albo miejsc zagrożonych takim zdarzeniem przed dostępem osób postronnych lub zniszczeniem śladów i dowodów, do momentu przybycia właściwych służb, a także ustalenie, w miarę możliwości, świadków zdarzenia;
5) ochrona obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej;
6) współdziałanie z organizatorami i innymi służbami w ochronie porządku podczas zgromadzeń i imprez publicznych;
7) doprowadzanie osób nietrzeźwych do izby wytrzeźwień lub miejsca ich zamieszkania, jeżeli osoby te zachowaniem swoim dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym, znajdują się w okolicznościach zagrażających ich życiu lub zdrowiu albo zagrażają życiu i zdrowiu innych osób;
8) informowanie społeczności lokalnej o stanie i rodzajach zagrożeń, a także inicjowanie i uczestnictwo w działaniach mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi;
9) konwojowanie dokumentów, przedmiotów wartościowych lub wartości pieniężnych dla potrzeb gminy.
2. W związku z realizowanymi zadaniami określonymi w ust. 1 i art. 10, straży przysługuje prawo do obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych w przypadku, gdy czynności te są niezbędne do wykonywania zadań oraz w celu:
1) utrwalania dowodów popełnienia przestępstwa lub wykroczenia;
2) przeciwdziałania przypadkom naruszania spokoju i porządku w miejscach publicznych;
3) ochrony obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej.
W sensie praktycznym Straż Miejska w Mikołowie realizuje:
I. Interwencje dotyczące ochrony porządku publicznego:
1) utrzymanie czystości i porządku w mieście,
2) spożywanie alkoholu w miejscach do tego nieprzeznaczonych (ulice, place i parki),
3) udzielenie pomocy osobom bezdomnym przy współudziale innych instytucji,
4) niewłaściwe utrzymanie czystości (zaśmiecanie miejsc publicznych, niewłaściwe gromadzenie i usuwanie odpadów komunalnych),
5) nieprawidłowy postój pojazdów, nieprawidłowości w ruchu pieszych,
6) bezpańskie zwierzęta np. wypuszczanie bez smyczy i kagańca,
7) uszkodzenia mienia i urządzeń użyteczności publicznej,
8) zakłócanie spokoju i porządku publicznego,
II. Porządek i bezpieczeństwo publiczne, oraz utrzymanie czystości:
1) zakłócanie spokoju przez osoby spożywające alkohol w miejscach publicznych, w parkach, na skwerach itp.
2) handel odbywający się w miejscach innych niż targowiska bez wymaganego zezwolenia,
3) zakłócanie spokoju np. poprzez głośne odtwarzanie muzyki,
4) nie wykonywanie obowiązków nałożonych na administratorów, właścicieli posesji (odśnieżanie itp.),
5) nieprawidłowości związane z funkcjonowaniem placówek handlowych ? sprzedaż alkoholu lub papierosów nieletnim,
6) niesprzątanie nieczystości po zwierzętach domowych,
7) brak pokryw studzienek burzowych, kanalizacyjnych, zapchane, niedrożne studzienki burzowe,
III. Ochrona środowiska:
8) wycinka drzew, krzewów, niszczenie terenów zielonych ? trawników,
9) wypalanie traw, spalanie śmieci,
10) uszkodzone, drzewa, stwarzające zagrożenie dla bezpieczeństwa osób, utrudniające widoczność użytkownikom drogi,
11) wycieki nieczystości, przepełnione szamba,
12) padłe zwierzęta domowe i dzikie,
13) spalanie odpadów w piecach domowych,
IV. Ruch drogowy:
1) nieprawidłowe parkowanie na chodnikach, zieleńcach, zakazach, placach zabaw,
2) blokowanie, zajmowanie bez uprawnień miejsc wyznaczonych inwalidom,
3) parkowanie na wjazdach (wyjazdach) do posesji, garaży,
4) zastawianie dostępu do klatek schodowych,
5) dziury i wyrwy w jezdni, uszkodzone, brudne i nieczytelne znaki drogowe,
6) nieprawidłowe umieszczenie znaków drogowych
7) nieprawidłowe zabezpieczenie robót w pasie drogowym.
Część przedstawionych powyżej czynności wykonujemy wspólnie z innymi instytucjami np. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego, Policja itp.